Suudi Arabistan yapay zekaya 40 milyar dolar yatırıyor

Hızla gelişen yapay zekâ sektöründe küresel bir lider olmayı hedefleyen Suudi Arabistan’ın bu alana yatırım yapmak için 40 milyar dolarlık bir fon oluşturacağı bildiriliyor.

Fon krallığı yapay zekâ alanında dünyanın en büyük yatırımcısı konumuna getirecek ve Suudi ekonomisini petrolden uzaklaştırıp çeşitlendirmeyi amaçlayan Vizyon 2030 programının gerçekleşmesine yardımcı olacak.

New York Times gazetesinin konu hakkında bilgi sahibi olan üç kişiye dayandırdığı 19 Mart tarihli haberine göre, Suudi Arabistan’ın 900 milyar dolardan fazla varlığı olan Kamu Yatırım Fonu (PIF) son haftalarda Silikon Vadisi'nin önde gelen girişim sermayesi şirketlerinden Andreessen Horowitz ve başka potansiyel yatırımcılar ile ortaklık imkânlarını görüşüyor.

Andreessen Horowitz sıklıkla yapay zekaya yatırım yapıyor ve New York Times'a konuşan kaynaklara göre şirketin kurucularından Ben Horowitz’in PIF Başkanı Yasir El Rumayyan ile arkadaşlığı var. Kaynaklardan biri, şirketin Riyad'da ofis açma olasılığının ikili arasında görüşüldüğünü söylüyor.

Kaynaklar, Suudi Arabistan'ın bu yeni yatırım hamlesinin muhtemelen yılın ikinci yarısında start alacağını ve fona, küresel ölçekte faaliyet gösteren başka girişim sermayesi şirketlerinin de katılabileceğini söylüyor. 

Suudi Arabistan son dönemde bulut bilişime ve yapay zekaya temel teşkil eden başka dijital altyapılara da büyük yatırımlar yapıyor. Yabancı ilgisi de eksik değil. Örneğin bu ayın başlarında Riyad'da düzenlenen LEAP teknoloji konferansında piyasa yapıcı Amazon Web Services (AWS) 2026 yılından itibaren Suudi Arabistan’da bulut veri merkezleri kurarak krallığın gelişmekte olan teknoloji pazarına 5,3 milyar dolar yatırım yapma vaadinde bulundu.

Teknolojide dünyanın iki süper gücü Çin ve ABD olmakla birlikte Suudi Arabistan da artık Birleşik Krallık, Kanada ve Avrupa gibi dünyanın önde gelen yapay zekâ pazarlarıyla doğrudan rekabet hâlinde.

Rakip komşular

Suudi Arabistan'ın bölgedeki başlıca rakibi, 2017 yılında yapay zekâ bakanı atayan ilk ülke olan Birleşik Arap Emirlikleri (BAE). Bakan Ömer Sultan El Ulama’ya göre BAE'de hâlihazırda 1000'den fazla yapay zekâ odaklı şirket faaliyet gösteriyor. Gevşek mevzuat, büyük vergi iadeleri ve “altın vize” uygulaması gibi teşviklerle yapay zekâ alanındaki yetenekleri cezbetmeye çalışan BAE, bu şirketlerin ülkedeki varlıklarını büyütmesini amaçlıyor. Bunun yanı sıra Abu Dabi'de Hub71 adında bir teknoloji merkezi var. Merkez, yeni girişimcileri BAE’ye çeken devlet varlık fonu Mubadala Ventures tarafından destekleniyor.

BAE ayrıca Avrupa'nın bazı önde gelen yapay zekâ şirketlerinin merkezlerini BAE’ye taşımaları için lobi faaliyetleri yürütüyor. Financial Times gazetesinin 19 Mart tarihli haberine göre son aylarda BAE ve Kanada yetkililerinin taşınmaya ikna etmek üzere temas kurdukları yeni yapay zekâ şirketleri arasında Almanya'dan Aleph Alpha ve Birleşik Krallık merkezli Synthesia ve StabilityAI gibi şirketler yer alıyor. 

Öte yandan Avrupa Birliği geçen hafta yapay zekâ teknolojisine dünyanın en katı düzenlemelerinden birini getiren Yapay Zekâ Yasası’nı kabul etti. Yasa, biyometrik veri kullanarak bir kişi hakkında cinselliği dâhil hassas bilgiler saptayabilen sistemler gibi "kabul edilemez risk" taşıyan sistemleri yasaklıyor. Ayrıca ChatGPT gibi genel maksatlı yapay zekâ modelleri için ayrı düzenlemeler getiriyor.

Birleşik Krallık’taki yasal çerçeve ise daha rahat sayılıyor. Buradaki düzenleyici makamlar ısmarlama yeni mevzuatlar hazırlamak yerine yapay zekâ etrafında yeni kurallar oluşturuyor. Ülkedeki teknoloji pazarının değeri 1 trilyon doların üzerinde ve kaynak arayan birçok yeni girişimci Londra'yı finansman başkenti olarak görüyor.